30 / 09 / 15

OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICH

OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICHZespół Folklorystyczny „Wielkopolanie” z wielkimi sukcesami prezentuje wielkopolski folklor pięciu regionów, a nawet subregionów, kultywując jego tańce, stroje, zwyczaje i obrzędy na całym świecie.OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICH

Od 2013 roku to właśnie dzięki „Wielkopolanom”, po wielu latach prac przygotowawczych, zostały odtworzone i przeszły fazę sceniczną poznańskie stroje mieszkańców wsi miasta Poznania. Po współpracy z Muzeum Etnograficznym w Poznaniu, kostiumologami, twórcami ludowymi, a następnie ekspertem ds. wielkopolskiego folkloru prof. Mirosławą Bobrowską, Piotr Kulka opracował „Poznańskiego Podkoziołka”.

Podkoziołek to ludowa zabawa, która odbywała się w zapustny wtorek, a brały w niej udział dziewczyny, które nie wyszły za mąż. Spotykały się wraz z kawalerami w izbie lub karczmie, gdzie podczas tańców składały datki (pieniądze) pod stającą w wyznaczonym miejscu, przed kapelą, figurką koziołka. Była to głowa kozła lub jego popiersie ale również w niektórych regionach wystrugana z ziemniaka lub brukwi figura chłopca.

OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICHHistoryczne wykonanie, pierwsze w Polsce, odbyło się podczas koncertu z okazji 50 lecie działalności Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie.   Podczas prezentowanego zwyczaju widzowie mogą obejrzeć tańce i śpiewy wszystkich mieszkańców byłego Poznania zarówno mieszkańców dawnych wsi, obecnych dzielnic miasta jak również Bambrów Poznańskich. Widowisko to zostało już nagrodzone podczas prezentacji scenicznej odbywającej się w ramach Tygodnia Kultury Beskidzkiej Nagrodą „za stylową prezentację wielkopolskich zwyczajów karnawałowych w strojach, muzyce, tańcach i rekwizytach”.

Po dwóch latach prezentacji „Poznańskiego Podkoziołkach”, „Wielkopolanie” rozbudowali swój program artystyczny w zakresie poznańskiego folkloru.

Tym razem przyszedł czas na poznańskie oczepiny. OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICHOczepiny to dawny obrzęd weselny, podczas którego panna młoda symbolicznie przechodziła ze stanu panieńskiego w zamężny. Nazwa oczepiny pochodzi od czepca, nakrycia głowy, jakie nosiły mężatki w miejsce panieńskiego nakrycia głowy. Odbywały się one o północy, kiedy to pannę młodą wprowadzano do bocznej izby, śpiewając przy tym pieśń Oj, chmielu, chmielu… Potem czepiarki zdejmowały z głowy panny młodej panieńskie nakrycie głowy i nakładały czepiec. W przypadku Bambrów Poznańskich zakładano na głowę złoty czepiec, misternie haftowany złotą i srebrną nicią, który był atrybutem małżeństwa.

Przygotowania do oczepin Bambrów Poznańskich rozpoczęły się od licznych konsultacji w Muzeum Etnograficznym, to właśnie dzięki uprzejmości dyrekcji muzeum, można było zobaczyć unikatowe złote czepce Bambrów Poznańskich, nieodzowne atrybuty oczepin. Po zdokumentowaniu, przyszedł czas na wykonanie, zarówno złotego czepca jak i kornetu ślubnego – panieńskiego nakrycia głowy panny młodej. Oba te nakrycia wykonane zostały własnoręcznie przez Piotra Kulkę, kierownika Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie” Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. W tym czasie trwały również liczne konsultacje z prof. Mirosława Bobrowską, dotyczące zarówno strony teoretycznej jak i praktycznej tańców i przyśpiewek weselnych.

Historyczny moment, pierwszego w Polsce wystawienia na scenę oczepin Bambrów Poznańskich, odbył się podczas autentycznego wesela, kierowniczki zespołu „Wielkopolanie” Hanny Jaworskiej i tancerza zespołu Jana Galasińskiego.

OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICHWidowisko rozpoczęło się od przyjazdu gości weselnych, zarówno Bambrów Poznańskich, jak i mieszkańców dawnych wsi miasta Poznania, któremu to towarzyszyły strzały z harapników czyli batów obrzędowych wykonanych z sarniej nóżki i plecionych rzemyków. Następnie na scenie zawitały wiwaty, przodki, chodzone, równe i inne tańce weselne w choreografii Piotra Kulki. O północy przeszedł czas na oczepiny. Panna młoda, podczas uroczystego śpiewu, w asyście czepiarek wyprowadzona została do sąsiedniej izby, gdzie zdjęto jej z głowy kornet ślubny. To specyficzne nakrycie głowy, niespotykane w innych strojach ludowych Wielkopolski, wykonane było z białych kwiatów, bombek i rozmarynu, a ozdobione białymi, różowymi i niebieskimi wstążkami. Tył kornety ozdabiały trzy haftowane wstęgi upięte w kokardy. OCZEPINY BAMBRÓW POZNAŃSKICH

Czepiarki, w miejsce kornetu, założyły pannie młodej, złoty czepiec zwany także „czopka złotolitą” Wykonany ze złotego brokaty, ozdobiony został złotym i srebrnym haftem w postaci płatków kwiatów i żołędzi. Złote hafty pojawiły się także na bandach oraz sięgających do pasa wstęgach, upiętych w kokardę doczepioną z tyłu czepca.Oczepiona panna młoda wyprowadzona została z izby, przy tradycyjnych przyśpiewkach,  zasłonięta płótnem.

Tańcom i zabawom nie było końca. Na zakończenie wszyscy przybyli goście weselni mieli okazję zabawić się w „Wałka”, charakterystyczną zabawę taneczna Bambrów Poznańskich, która swym przebiegiem przypomina znanego w różnych regionach Polski „Mietlorza”.

Obrzęd oczepin na stałe został wpisany w repertuar Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie”.

Podoba Ci się ten artykuł? Podziel się ze znajomymi: